Từ “kem đánh răng’’ (dentifrice) được dùng trong tiếng anh từ 1558.Từ điển tiếng Anh Oxford định nghĩa kem đánh răng là một loại bột dẻo , có tác dụng làm sạch răng. Dưới góc độ chuyên môn , định nghĩa trên đây quả là đơn giản ,bởi vì kem đánh răng có khả năng giúp làm sạch răng ,phòng ngừa sâu răng ,phòng ngừa viêm nướu ,giảm đau ,trị hôi miệng …. tuỳ theo đó là kem đánh răng - sản phẩm vệ sinh răng miệng hay thuốc đánh răng.
Về mặt lịch sử,sản phẩm gọi là kem đánh răng đã được đề cập trong y thư Hy lạp ,1500 trước Công nguyên . Ở mỗi quốc gia , ở mỗi vùng trên thế giới đều có những đặc phẩm riêng của mình .Trong đó phải kể đến những sản phẩm kem đánh răng khá đa dạng được dùng cho các Hoàng hậu ,Phi tần của các đời Vua chúa Trung Hoa .Thành phần chính của kem vào thời ấy bao gồm muối và bột than cà nhuyễn ,ngoài ra ,thêm hương liệu vào để kem có mùi thơm .Kem được dùng như một mỹ phẩm dành cho giới Hoàng tộc . Điều đặc biệt cần ghi nhận là thời kì nhà Đường ,người ta đã cho ra ống kem có khả năng phòng ngưà sâu răng và trị hôi miệng .Không biết đây có phải là tổng kết của một trong tứ đại mỹ nhân đời nhà Đường là Dương Chiêu Quân hay không?
Trải qua hàng nghìn ,nghìn năm ,kem đánh răng đa được thay đổi thành phần và chất lượng. Tuýp kem đánh răng gần giống như kem đánh răng ngày nay , được tung ra bán ở thị trường vào năm 1954 của Công ty Colgate .Chỉ sau một năm ,kem đánh răng của công ty Crest cũng chào hàng với những lô hàng đầu tiên. Tù đó cho đến nay , ở tất cả các quôc gia trên thế giới ,mặt hàng kem đánh răng ngày càng đa dạng và phong phú về thể loại. Ở Viêt Nam ta ,hiện có rất nhiều loại kem đánh răng của nhiều công ty như Oral B, Colgate- Palmolive,Aquafresh, Crets,Unilever,P/S….đang bày bán ở thị trường .Có thể nói thị trường đang “loạn”về kem đánh răng ,kể cả nhãn hiệu và giá cả-Nghe quảng cáo ,rối rắm với nhiều mặt hàng ,có cả khuyến mại chắc bạn sẽ vô cùng phân vân để chọn loại kem đánh răng nào cho thích hợp và hiệu quả .Vậy nên chọn kem đánh răng nào?
Trước tiên, cần phải phân biệt giữa kem đánh răng và thuốc đánh răng .Kem đánh răng đuợc xem như là một sản phẩm thông thường ,khách hàng có thể tự do mua ở cửa hàng ,quầy chợ ,siêu thị ,nhà thuốc…Thường, kem đánh răng là một sản phẩm vệ sinh răng miệng khi Fluor có trong kem dưới 1500ppm hay trong thành phần không có dược phẩm đặc trị .Thuốc đánh răng là loại kem đặc biệt có đặc tính trị liệu về một đặc tính nào đó mà chỉ có bán theo toa thuốc của Bác sĩ,người dân không nên hay không được phép tự dùng ,ví dụ như các loại kem có hàm lượng Fluor lớn hơn 1500ppm(Fluocasil),kem dùng để trị bệnh nha chu (Parogencyl),kem để trị hôi miệng(Therabreath)….
Thành phần cơ bản trong kem đánh răng gồm có :chất fluor,chất mài mòn ,chất hoạt động bề mặt ,chất sát trùng nhẹ,tinh dầu thơm …tuỳ theo Công ty sản xuất mà các thành phần cơ bản có khác nhau .Ví dụ như loại Fluor có trong kem (NaF,MFP,KmnF….),một hay hai loại Fluor ,nồng độ Fluor trong kem ;chất mài mòn (bột đá vôi ,DCP,hay silica);hương thơm (bạc hà ,dâu….).Đối với thuốc đánh răng thì thành phần cơ bản cũng có khác nhau như hàm lượng Fluor cao khác nhau, thêm tri-closan để tăng cường diệt khuẩn ,thêm diệp lục tố va Vitamin để tăng khả năng chống viêm và khử độc ,thêm Boroglycerin để trị nấm ,VitaminB3 để giúp phục hồi nhanh các vết thương vùng miệng.
Chọn kem đánh răng nào và cần lưy ý đến điều gì?
Khi mua kem cho bạn hay con bạn ,cần lưu ý một số điều sau đây:
Hàm lượng Fluor có trong kem
Nếu là người lớn nên dùng kem đánh răng cho người lớn (hàm lượng Fluor từ 1000-1500 ppm ),chọn kem đánh răng cho trẻ em nên đọc kỹ hàm lượng từ 200-450ppm.Dùng kem đánh răng người lớn cho trẻ em trong suốt thời gian dài có thể nhiễm Fluor trên răng (gần 75% các hộ gia đình ở Việt Nam dùng chung một tuýp kem người lớn cho cả người lớn và trẻ em ).
Loại Fluor nào dùng cũng tốt ,tuy nhiên ngày nay người ta thường sản xuất kem chứa MFP.Có thể có một hay hai loại Fluor, điều này không quan trọng với những nghiên cứu lâm sàng cho thấy không có sự khác biệt nhau về hiệu quả .Sử dụng thuốc đánh răng cần phải tham vấn ý kiến của Bác sĩ răng hàm mặt .không nên tự mua và tự dùng , đặc biệt là kem có hàm lượng Fluor cao có thể gây ngộ độc Fluor mạn tính cho trẻ em .
Có thể chọn kem dạng bột dẻo (trắng đục)hay kem trong (màu xanh dương hay xanh lá cây),vì dưới góc độ vệ sinh răng miệng cả hai loại đều đạt yêu cầu như nhau .
Kem trắng đục thương dùn chất ma sát (mài mòn )là DCP,còn kem trong thường dùng chất silica-Có lẽ để đánh vào thị hiếu cuả khách hàng ,nên Công tyđã sả xuất nhiều thể loại khác nhau .
Hiện nay ,trên thị trường co xuất hiện kem muối của Công ty Elida P/S.Hiệu quả của loại kem nay cũng giống như Close-up,pepsodent…Sản xuất kem muối chẳng qua cũng la cách tiếp thị ,tận dụng tính truyền thống (vì ông bà ta cũng dùng muối để đánh răng ).Có lẽ khách hàng ưa thích kem muối vì giá thành có thể chấp nhận được .
Đối với trẻ em ,bạn nên chọn kem dâu vì kem bạc hà thường có vị the ,nên trẻ em không ưa thích.
Sử dụng đúng kem đánh răng
Đối với trẻ nhỏ hơn 3 tuổi :các nhà chuyên môn khuyên không nên sử dụng các phế phẩm có Fluor .Bởi vì trẻ ở tuổi này có thể nuốt toàn bộ lượng kem lúc chải .Ngoại trừ trường hợp trẻ có nguy cơ sâu răng cao ,phải sử dụng kem có Fluor theo sự hướng dẫn của nhà chuyên môn và có sự giám sát của cha mẹ.
Đối với trẻ từ 3-6 tuổi: nếu chải răng với kem đánh răng của người lớn(1000ppm F#1g), trẻ có khả năng nuốt vào 0,3mg F trong mỗi lần chải .Với lượng nuốt liên tục trong khoảng thời gian dài ,cộng thêm trẻ đang sống ở nơi có fluor hoá nước máy (ví dụ:Tp.Hồ Chí Minh,Tp .Biên Hoà-Đồng Nai) , khả năng nhiễm Fluor trên răng (răng có đốm trắng đục )rất cao.
Vì vậy không nên dùng kem đánh răng người lớn cho trẻ .Tốt nhất là nên dùng kem đánh răng cho trẻ em với hàm lượng Fluor khoảng 200-450ppm.Hiện nay ,thị trường Việt Nam có bán nhiều kem đánh răng cho trẻ.
Để bảo đảm sự an toàn lâu dài và phát huy phòng ngừ sâu răng cho trẻ ,nên bôi một ít kem trên lông bàn chải (chừng khoảng một hạt đậu xanh), bảo trẻ chải kỹ theo phương
Pháp ,chải càng lâu càng tốt để Fluor có thời gian thấm trên bề mặt răng.
Lưu ý hạn sử dụng
Kem quá hạn sử dụng không nên dùng vì hiệu quả tác dụng của Fluor trong kem đã giảm Người ta nhận thấy :kem quá hạn sáu tháng ,hiệu quả tác dụng của Fluorcó trong kem giảm từ 50-60%.
Như vậy, tuỳ theo đối tượng sử dụng ,mục đích sử dụng mà bạn có thể chọn loại kem thích hợp cho bạn .Kem 3 màu ,kem đặc ,kem trong ,kem trong tuýp ,kem bình xịt ,mùi bạc hà ,mùi dâu….không quan trọng.
Đó là do ý thích và khả năng kinh tế của bạn .Một điều mà chúng tôi lưu ý bạn dù kem tốt đến mấy nếu chải răng không thường xuyên , đúng cách thì hiệu quả phòng bệnh sâu răng và nha chu sẽ không cao.
Lựa chọn và giữ gìn bàn chải răng
Nếu là người lớn nên dùng kem đánh răng cho người lớn (hàm lượng Fluor từ 1000-1500 ppm ),chọn kem đánh răng cho trẻ em nên đọc kỹ hàm lượng từ 200-450ppm.Dùng kem đánh răng người lớn cho trẻ em trong suốt thời gian dài có thể nhiễm Fluor trên răng (gần 75% các hộ gia đình ở Việt Nam dùng chung một tuýp kem người lớn cho cả người lớn và trẻ em ).
Loại Fluor nào dùng cũng tốt ,tuy nhiên ngày nay người ta thường sản xuất kem chứa MFP.Có thể có một hay hai loại Fluor, điều này không quan trọng với những nghiên cứu lâm sàng cho thấy không có sự khác biệt nhau về hiệu quả .Sử dụng thuốc đánh răng cần phải tham vấn ý kiến của Bác sĩ răng hàm mặt .không nên tự mua và tự dùng , đặc biệt là kem có hàm lượng Fluor cao có thể gây ngộ độc Fluor mạn tính cho trẻ em .
Có thể chọn kem dạng bột dẻo (trắng đục)hay kem trong (màu xanh dương hay xanh lá cây),vì dưới góc độ vệ sinh răng miệng cả hai loại đều đạt yêu cầu như nhau .
Kem trắng đục thương dùn chất ma sát (mài mòn )là DCP,còn kem trong thường dùng chất silica-Có lẽ để đánh vào thị hiếu cuả khách hàng ,nên Công tyđã sả xuất nhiều thể loại khác nhau .
Hiện nay ,trên thị trường co xuất hiện kem muối của Công ty Elida P/S.Hiệu quả của loại kem nay cũng giống như Close-up,pepsodent…Sản xuất kem muối chẳng qua cũng la cách tiếp thị ,tận dụng tính truyền thống (vì ông bà ta cũng dùng muối để đánh răng ).Có lẽ khách hàng ưa thích kem muối vì giá thành có thể chấp nhận được .
Đối với trẻ em ,bạn nên chọn kem dâu vì kem bạc hà thường có vị the ,nên trẻ em không ưa thích.
Sử dụng đúng kem đánh răng
Đối với trẻ nhỏ hơn 3 tuổi :các nhà chuyên môn khuyên không nên sử dụng các phế phẩm có Fluor .Bởi vì trẻ ở tuổi này có thể nuốt toàn bộ lượng kem lúc chải .Ngoại trừ trường hợp trẻ có nguy cơ sâu răng cao ,phải sử dụng kem có Fluor theo sự hướng dẫn của nhà chuyên môn và có sự giám sát của cha mẹ.
Đối với trẻ từ 3-6 tuổi: nếu chải răng với kem đánh răng của người lớn(1000ppm F#1g), trẻ có khả năng nuốt vào 0,3mg F trong mỗi lần chải .Với lượng nuốt liên tục trong khoảng thời gian dài ,cộng thêm trẻ đang sống ở nơi có fluor hoá nước máy (ví dụ:Tp.Hồ Chí Minh,Tp .Biên Hoà-Đồng Nai) , khả năng nhiễm Fluor trên răng (răng có đốm trắng đục )rất cao.
Vì vậy không nên dùng kem đánh răng người lớn cho trẻ .Tốt nhất là nên dùng kem đánh răng cho trẻ em với hàm lượng Fluor khoảng 200-450ppm.Hiện nay ,thị trường Việt Nam có bán nhiều kem đánh răng cho trẻ.
Để bảo đảm sự an toàn lâu dài và phát huy phòng ngừ sâu răng cho trẻ ,nên bôi một ít kem trên lông bàn chải (chừng khoảng một hạt đậu xanh), bảo trẻ chải kỹ theo phương
Pháp ,chải càng lâu càng tốt để Fluor có thời gian thấm trên bề mặt răng.
Lưu ý hạn sử dụng
Kem quá hạn sử dụng không nên dùng vì hiệu quả tác dụng của Fluor trong kem đã giảm Người ta nhận thấy :kem quá hạn sáu tháng ,hiệu quả tác dụng của Fluorcó trong kem giảm từ 50-60%.
Như vậy, tuỳ theo đối tượng sử dụng ,mục đích sử dụng mà bạn có thể chọn loại kem thích hợp cho bạn .Kem 3 màu ,kem đặc ,kem trong ,kem trong tuýp ,kem bình xịt ,mùi bạc hà ,mùi dâu….không quan trọng.
Đó là do ý thích và khả năng kinh tế của bạn .Một điều mà chúng tôi lưu ý bạn dù kem tốt đến mấy nếu chải răng không thường xuyên , đúng cách thì hiệu quả phòng bệnh sâu răng và nha chu sẽ không cao.
Lựa chọn và giữ gìn bàn chải răng
Chải răng ngay sau ăn và trước khi ngủ một cách thường xuyên , đúng phương pháp là biện pháp phổ biến và có hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh sâu răng và nha chu .Một trong những công cụ giúp cho việc vệ sinh răng miệng dễ dàng,tiện lợi ,hữu ích nhất là bàn chải đánh răng.
Tiền thân của chiếc bàn chải công nghiệp ngày nay xuất hiện cách đây mấy ngàn năm Chiếc bàn chải đầu tiên được xuất xưởng và tung ra thị trường vào những năm đầu của thế kỷ 19.Ngày nay ,với sự phát triển của khoa học công nghệ ,bàn chải đánh răng của nhiều công ty tràn ngập thị trường ,siêu thị với nhiều kích cỡ ,kiểu dáng ,mẫu mã,màu sắc khác nhau.
Trước kệ hay quầy sản phẩm vệ sinh răng miệng ,bạn sẽ chọn bàn chải nào thích hợp cho bạn hay con ,cháu ,học trò.Bạn có thể nhìn hay nghe lời khuyến mại nhưng xin chớ vội tin .Thử cầm và quan sát ,sau đó hỏi chính con bạn có thích hay không ?
Theo yêu cầu sử dụng ,bàn chải đánh răng có thể được phân loại tuỳ theo tính năng.
Với đối tượng sử dụng
-Bàn chải đánh răng người lớn
-Bàn chải đánh răng trẻ em
-Bàn chải đánh răng người lớn
-Bàn chải đánh răng trẻ em
Nơi bàn chải tác động
-Bàn chải răng
Bàn chải kẽ răng (dành cho người có bệnh nha chu ,người có phục hình cố định,người đang mang khí cụ chỉnh răng)
Độ mềm
-Bàn chải mềm
-Bàn chải có độ cứng vừa phải
-Bàn chải lông cứng
Cán bàn chải
-Bàn chải cán thẳng
-Bàn chải cán cong
-Bàn chải gấp khúc
Tính năng sử dụng
-Bàn chải răng cầm tay
-Bàn chải răng điện
Một bàn chải thích hợp và sử dụng tốt trước tiên phải là bàn chải vừa miệng.Bàn chải vừa miệng giúp cho chúng ta có thể đưa bàn chải vào miệng dễ dàng, đồng thời có thể chải sạch được các răng phía trong. Ở thị trường Việt Nam ,phần lớn chia làm hai loại bàn chải :trẻ em và người lớn . Ở các nước người ta sản xuất bàn chải theo từng nhóm tuổi (nhi đồng ,thiếu niên, thanh thiếu niên ,người lớn),do đó rất dễ dàng cho cha mẹ ,khách hàng lựa chọn.Lông bàn chải cao bằng nhau ,các sợi lông (sợi cước)có đầu tròn ,không thưa mà cũng không dày đặc.Một số thông số kỹ thuật về lông bàn chải như sau :
Tên chỉ tiêu Bàn chải người lớn Bàn chải trẻ em
Độ cao TB 9-11 mm 8-9 mm
lông bàn chải
Độ tròn của 2,0 max 1,5 max
sợi lông
Đường kính 0,20-0,30mm 0,20-0,25mm
sợi lông
Lông bàn chải không cứng hay mềm quá .Về mặt kỹ thuật ,người ta không ghi nhận cứng-mềm qua cảm giác ,xúc giác của tay mà dựa vào số túm lông ,số sợi lông trong mỗi túm lông ,và chất liệu của từng sợi lông.
Ví du: bàn chải mềm của người lớn có số túm lông là 18, số cắm sợi từ 38-54mm; bàn chải mềm ở trẻ em có số túm lông là 11 ,số lỗ cắm sợi từ 20-30mmvà số sợi trong một lỗ không nhỏ hơn 16.
Phần lớn ,các bàn chải răng ở thị trường Việt Nam đều là những bàn chải có lông mềm vừa phải hay lông mềm .Chúng ta có thể đọc chữ tiếng Anh trên bao bì là Medium hay Soft.
Một số hãng sản xuất tung ra thị trường loại bàn chải lồi hay lõm và cho rằng bề mặt lồi hay lõm này có hiệu quả làm sạch mảng bám hơn so với lông bàn chải phẳng.Thực tế cho thấy ,lông bàn chải phẳng ,mềm ,chải đúng phương pháp (ví dụ :phương pháp chải răng Bass cải tiến) rất có hiệu quả làm sạch mảng bám ở ngoài ,trong ,nhai của răng .
Bạn có thể sử dụng bàn chải cán thẳng ,cán cong, gấp khúc nếu bạn cảm thấy cầm vừa tay ,vưa miệng.Tuy nhiên ,cán bàn chải thẳng tỏ ra thích hợp dễ hơn ,nhất là đối với trẻ em ,khi các em chưa đủ lực, đủ sức xoay, điều chỉnh cán bàn chải phát huy tính năng hình dáng của nó.
Màu sắc ,trang trí hoa, thú, hình rối trên cán bàn chải….chỉ làm tăng tính hiếu kỳ và thích thú của khách hàng mà thôi .Chọn bàn chải thích hợp giúp gia tăng hiệu quả làm sạch mảng bám của phương pháp chải ,còn giư gìn bàn chải tốt sẽ giúp cho bàn chải sạch sẽ vệ sinh và tăng giá trị sử dụng theo thời gian.
Mỗi người chúng ta nên có một bàn chải riêng .Sau khi chải răng xong ,nên rửa bàn chải thật sạch ,sau đó vẩy bàn chải cho khô ,ráo . Đặt hay cắm bàn chải vào ly sạch hay giỏ đựng bàn chaỉ răng .Nếu có giỏ đụng bàn chải răng của người lớn va trẻ em riêng .Và khoảng 1 đến 2 tuần nên rửa sạch ly hay giỏ đựng bàn chải .Khi lông ban chải bị tưa ,toe thì nên thay bàn chải mới .Thường thì 3-4tháng thay bàn chải mới một lần .Hiện nay,có nhiều loại bàn chải có chat chỉ báo màu ,màu xanh của một vài túm lông nào đó sẽ bay đi,lúc ấy là thời điểm nên thay bàn chải.Sự bay màu sẽ giúp chúng ta “không quên’’ và “không nên quên’’ thay bàn chải .
Ở trường học (Mẫu giáo ,tiểu học) có triển khai chương trình nha học đường .Bàn chải của học sinh nên cất giữ trên giá bàn chải . Có nhiều hình thái giá bàn chải .Nếu bàn chải có lỗ nhỏ ở đuôi ,nên treo đầu bàn chải quay xuông dưới ;nếu giá bàn chải co khoen cắm ,lỗ cắm thì đặt đầu bàn chải quay lên trên .
Ở trường học (Mẫu giáo ,tiểu học) có triển khai chương trình nha học đường .Bàn chải của học sinh nên cất giữ trên giá bàn chải . Có nhiều hình thái giá bàn chải .Nếu bàn chải có lỗ nhỏ ở đuôi ,nên treo đầu bàn chải quay xuông dưới ;nếu giá bàn chải co khoen cắm ,lỗ cắm thì đặt đầu bàn chải quay lên trên .
Cha mẹ và Thầy cô giáo nên giúp và hướng dẫn các em biết cách giữ gìn bàn chải tại trường cũng như tại nhà.Bàn chải như gươm phương pháp chải là bài võ .Thiếu một trong hai khó mà chiến thắng mà ở đây là chiến thắng kẻ thù gây bệnh sâu răng và nha chu ,hai bệnh răng miệng phổ biến của con người.
